Bexterev kasalligi (ankilozlovchi spondilit) – bu surunkali yallig‘lanishli kasallik bo‘lib, asosan umurtqa pog‘onasi va bo‘g‘imlarga ta’sir qiladi. Kasallik vaqt o‘tishi bilan umurtqalarning bir-biriga birikib, ularning harakatchanligini cheklashiga olib kelishi mumkin. Ushbu kasallik bo‘g‘imlarda qattiqlik, og‘riq va harakatlanish qiyinchiliklarini keltirib chiqaradi va ko‘pincha odamning kundalik hayotiga katta ta’sir ko‘rsatadi.

Bexterev kasalligi nima?

Bexterev kasalligi autoimmun yallig‘lanishli kasallik hisoblanadi, ya’ni immunitet tizimi o‘z tanasining to‘qimalariga hujum qiladi va bu o‘z navbatida yallig‘lanishni keltirib chiqaradi. Ushbu kasallik, asosan, umurtqa pog‘onasidagi bo‘g‘imlar va o‘mrov bo‘g‘imlariga ta’sir qiladi, lekin boshqa bo‘g‘imlar, ko‘zlar, yurak va o‘pka kabi organlar ham zarar ko‘rishi mumkin.

Bu kasallik erkaklar orasida ayollarga nisbatan ko‘proq uchraydi va odatda 20-40 yosh oralig‘ida boshlanadi.

Bexterev kasalligining sabablari

Bexterev kasalligining aniq sababi hali to‘liq o‘rganilmagan, lekin asosiy omillar quyidagilar bo‘lishi mumkin:

1. Genetik(nasliy) omillar: Bexterev kasalligiga ko‘pincha genetika ta’sir qiladi. Ko‘pgina bemorlar HLA-B27 geniga ega bo‘lib, bu gen kasallik rivojlanishiga moyillik tug‘diradi. Agar oila a’zolarida bu gen mavjud bo‘lsa, kasallikni rivojlanish xavfi yuqoriroq bo‘ladi.
2. Autoimmun tizim buzilishi: Bexterev kasalligi autoimmun kasallik hisoblanadi, ya’ni organizmning immun tizimi noto‘g‘ri faoliyat yuritib, sog‘lom to‘qimalarga hujum qiladi. Bu yallig‘lanishga olib keladi va bo‘g‘imlarni zararlaydi.
3. Atrof-muhit omillari: Ba’zi omillar, masalan, infeksiya yoki shikastlanishlar kasallikning boshlanishiga turtki berishi mumkin, lekin ular to‘liq isbotlanmagan.

Bechterev kasalligining belgilari

Kasallikning dastlabki belgilari odatda asta-sekin rivojlanadi va vaqt o‘tishi bilan kuchayadi. Bexterev kasalligining asosiy belgilari quyidagilar:

• Umurtqa pog‘onasidagi og‘riq: Bel sohasida va pastki orqa qismda kuchli og‘riq paydo bo‘ladi, ayniqsa ertalabki vaqtda yoki uzoq vaqt davomida dam olishdan keyin og‘riq kuchayishi mumkin.

• Bo‘g‘imlarning harakatchanligi cheklanishi: Kasallik rivojlangan sari umurtqa pog‘onasi harakatchanligini yo‘qotib, harakat qilish qiyinlashadi. Kasallik og‘ir holatlarda umurtqani to‘liq qotirishi mumkin.
• Qattiqlik: Bo‘g‘imlarda qattiqlik va qimirlamaslik xususiyati kuzatiladi, ayniqsa uyqudan keyin yoki uzoq vaqt harakatsizlikdan so‘ng qattiqlik kuchayadi.
• Yallig‘lanish va shish: Bo‘g‘imlar va boylamlar atrofida shish va yallig‘lanish kuzatiladi. Ba’zida kasallik qo‘l, oyoq, tizza va to‘piq bo‘g‘imlariga ham ta’sir qilishi mumkin.
• Ko‘zlar: Kasallik ba’zi bemorlarda ko‘z yallig‘lanishini (irit yoki uveit) keltirib chiqarishi mumkin. Ko‘zlar qizarishi, yorug‘likka sezgirlik va ko‘z og‘rig‘i kuzatilishi mumkin.

Bexterev kasalligining diagnostikasi

Bechterev kasalligini aniqlash uchun shifokor quyidagi diagnostik usullardan foydalanishi mumkin:

1. Klinik belgilarning baholanishi: Shifokor bemorning simptomlari va kasallik tarixi bilan tanishadi, bel og‘rig‘i va bo‘g‘im qattiqligi haqida ma’lumotlar yig’adi.
2. Qon tahlillari: HLA-B27 geni mavjudligini aniqlash uchun qon testi o‘tkazilishi mumkin. Lekin bu gen hamma bemorlarda uchramaydi, shuning uchun faqat qon testi kasallikni tasdiqlamaydi.
3. Rentgen va MRT: Umurtqa pog‘onasi va bo‘g‘imlarning holatini kuzatish uchun rentgen yoki MRT tekshiruvi o‘tkaziladi. Bu usullar orqali yallig‘lanish va o‘zgarishlar aniqlanadi. Bu tekshiruvlar faqatgina shifokor ko’rigidan keyin tavsiya etiladi.

Bexterev kasalligining davolash usullari

Bexterev kasalligini davolash simptomlarni boshqarish va kasallik rivojlanishini sekinlashtirish, nogironlikni oldini olish va kasallikni remissiyaga tushurishga qaratilgan:

1. Dori vositalari

Yallig‘lanishga qarshi dorilar (NSYQDV): Bu dorilar yallig‘lanishni kamaytirish va og‘riqni yengillashtirish uchun ishlatiladi.

Biologik dori vositalari: TNF-alfa ingibitorlari va IL-17A ingibitorlari kabi biologik dori vositalari yallig‘lanish jarayonlarini bloklashda samarali.
Immunosupressiv dorilar: Immun tizimini bostirish uchun immunosupressiv dorilar ishlatilishi mumkin.

2. Fizioterapiya

Bexterev kasalligini davolashda fizioterapiya muhim rol o‘ynaydi. Fizioterapevtlar bo‘g‘imlar harakatchanligini saqlash va umurtqaning qattiqlashishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun maxsus mashqlar va harakatlar tavsiya qiladi. Jismoniy mashqlar bo‘g‘imlarda og‘riqni kamaytiradi va harakatlanishni yaxshilaydi.

3. Jarrohlik muolajalari

Kasallikning og‘ir holatlarida bo‘g‘imlarni tiklash yoki protezlash uchun jarrohlik muolajalari talab qilinishi mumkin. Bu muolajalar bo‘g‘imlarning qattiqlashishini oldini olish va harakatchanligini tiklash uchun qo‘llaniladi.

4. Sog‘lom turmush tarzi

Kasallikni boshqarish uchun sog‘lom turmush tarzini saqlash muhimdir. Maxsus dieta, muntazam jismoniy faollik va stressni boshqarish kasallik belgilari bilan kurashishda yordam beradi.

Xulosa

Bexterev kasalligi surunkali va og‘ir kasallik hisoblanadi, lekin o‘z vaqtida tashxis va to‘g‘ri davolash kasallik belgilari va asoratlarini kamaytirishga yordam beradi. Hilol Med markazida yuqori malakali mutaxassislarimiz Bexterev kasalligi bilan bog‘liq muammolarni tashxislash va individual davolash rejalarini taqdim etishga tayyor. Agar sizda ushbu kasallik belgilari kuzatilayotgan bo‘lsa, biz bilan bog‘laning va sog‘lig‘ingizni o‘z qo‘lingizga oling!

📞 Qo‘shimcha ma’lumot olish yoki qabulga yozilish uchun: +998712002303 ga qo’ng’iroq qiling yoki ro’yxatdan o’ting biz o’zimiz sizga qo’ng’iroq qilamiz. Ro’yxatdan o’tish.

MIRAXMEDOVA XILOLA TO’XTASINOVNA PROFESSOR TFD
Toshkent Tibbiyot Akademiyasi terapiya kafedrasi mudiri. O’zbekiston Respublikasi bosh revmatologi. va Hilol Med klinikasi revmatologiya bo’limi professori.
REVMATOLOG, TERAPEVT.

Qo‘shimcha ma’lumot olish yoki qabulga yozilish uchun: +998712002303 ga qo’ng’iroq qiling yoki ro’yxatdan o’ting biz o’zimiz sizga qo’ng’iroq qilamiz. Ro’yxatdan o’tish.

OMONOV BEGZOD XASANOVICH Revmatolog-Kardiorevmatolog Bexterov kasalligi va boshqa revmatologik kasalliklar bilan og’rigan bemorlarni davolashda zamonaviy davolash usullari,medikamentoz, biologik usullar va gen injinerlik usullarini qo’llab ko’plab bemorlarning kasalliklarini remissiyaga (muzlatib qo’yish) tushurishga xissa qo’shib kelmoqda.

Qo‘shimcha ma’lumot olish yoki qabulga yozilish uchun: +998712002303 ga qo’ng’iroq qiling yoki ro’yxatdan o’ting biz o’zimiz sizga qo’ng’iroq qilamiz. Ro’yxatdan o’tish.