Gepatit –jigar hujayralarining yallig’lanishi bo’lib, kelib chiqish sababiga ko’ra quyidagi guruhlarga bo’linadi:

1. Toksik gepatit: toksik moddalarning jigar hujayralariga ta’siri natijasida kelib chiqadi( alkogol , har –xil dorilar va  b.)
2. Autoimmun gepatit: o’rganizmning immun hujayralari o’zining jigar hujayralarida yallig’lanish keltirib chiqaradi.
3. Virusli gepatit: viruslar ta’sirida kelib chiqadi va  virusli gepatit A,B,C,D,E kabi turlarga bo’linadi.

Biz ushbu maqolada siz azizlarga virusli gepatit B haqida ma’lumot berib o’tamiz.

Virusli gepatit B           

Etiologiyasi

Kasallik DNK saqlovchi gepadenoviruslar oilasiga mansub viruslar tomonidan keltirib chiqariladi.

Yuqish yo’llari

Kasallik yuqishi faqat odamdan odamga bo’lib, bu jarayon biologik suyuqliklar(qon,sperma,qin suyuqligi va b.) orqali amalga oshadi

• Onadan homilaga platsentar to’siq orqali.
• Zararlangan donor qonini retsipentga quyganda.
• Davolovchi va tekshiruvchi amaliyotlar mobaynida( ishlatiladigan instrumentlarga yetarli ishlov berilmaganda).
• Jinsiy aloqa(qin suyuqligi,sperma ) orqali.
• Tomir ichiga inyeksiya qilganda : misol uchun norkamanlarning birqanchasini bitta igna-shpirisdan foydalanishi.
• Har –xil zararlangan(tilingan,kesilgan,kuygan va b.) sohalarga kasallangan insonning biologik suyuqligi tekganda.

Kasallikning kechishi

Kasallik kechishiga ko’ra o’tkir(qisqa va xavfli ) va surunkali turlarga bo’linadi

Kasallining o’tkir turi  bemor zararlangandan 6 oy o’tib boshlanib  6-8 hafta davom etadi va sariqlik, holsizlik, yaqqol namoyon bo’lgan charchoq kabi belgilar bilan namoyon bo’ladi.  Kasallikning o’tkir turi yoki tuzalish bilan yoki kasallikning surunkali turiga o’tish bilan yakunlanadi.

Belgilari

Gepatit B kasalligi belgilarining namoyon bo’lishiga ko’ra inkubatsion,sariqlik oldi va sariqlik davrlarga bo’linadi:

• Inkubatsion davr 1 oydan 6 oygacha davom etib, bu davrda kasallik hechqanday belgi namoyon qilmaydi.

• Sariqlik oldi davrida quyidagi belgilar namoyon bo’ladi
• Ko’ngil aynish
• Jig’ildon qaynashi
• Qusish
• Kuchli holsizlik
• Axlat oqarishi
• Siydik to’qlashuvi
• Tez charchash
• Ishtahasizlik
• Bo’g’imlarda va mushkda  og’riq
• Yuqori harorat

• Sariqlik davrida kuzatilishi mumkin bo’lgan belgilar
• Butun tana va sklerada sariqlik
• Og’izda achchiq ta’m
• O’ng qovurg’a yoyi ostida og’riq
• Vazn kamayishi
• Qo’l-oyoq uchlari va yuzda shish
• Mushak og’rig’i
• Ko’ngil aynish

Kasallikning o’tkir turi o’z vaqtida to’g’ri davolansa kasallik 90% holatlarda tuzalish bilan yakunlanadi

Tekshiruv usullari

• Qon biokimyoviy analizi- asosan jigar uchun xos bo’lgan fermentlar,umumiy oqsil,bilrubin kabilar tekshiriladi.
• Immunoferment analiz- qondagi virus uchun xos bo’lgan immunoglobulinlarni aniqlashga asoslangan
• PTSR analiz- qondagi virus DNKsini aniqlashga asoslangan

Davolash

1.Parhez qilish –achchiq,sho’r , gazli , yog’li, xamirga boy mahsulotlarni,spirtli ichimliklarni, tamaki mahsulotlarini cheklash

2.Dezintoksikatsion davo- qonni har-xil toksinlardan tozalash.

3.Antivirus dorilar – kasallik davridan kelib chiqgan holda vrach tomonidan tavsiya etiladi, bunday dorilarga entekovir, tenofovir kabi dorilar misol bo’ladi.

4.Sog’lom turmush tarziga amal qilish –og’ir jismoniy yuklamalarni kasallik og’irlik darajasidan kelib chiqgan holda vaqtinchalik cheklash3

Kasallik asorati

 O’z vaqtida kerakli davolash chora tadbirlari olib borilmasa,kasallik jigar serozi yoki jigar rak kasalligiga o’tib ketishi mumkin.

Kasallikning profilaktikasi

• Kasallik profilaktikasi asosida birinchi o’rinda profilaktik emlash turadi- o’z vaqtida emlangan insonlarda kasllikdan himoyalanish ehtimolligi 100 % ga teng.
• Pala partish jinsiy hayot tarzi(har-xil jinsiy portniyorlar)dan voz kechish
• Qon bilan ishlaydigan uskunalarga o’z vaqtida kerakli ishlov berish
• Birmartalik tibbiyot anjomlaridan faqat bir marta foydalanish