Surunkali gastrit — bu oshqozonning shilliq qavatining uzoq muddatli yallig‘lanishi bilan bog‘liq kasallik bo‘lib, u oshqozon faoliyatining buzilishiga va turli xil noqulayliklarga olib keladi. Ushbu kasallik oshqozonning shilliq pardasida tuzilma va funksional o‘zgarishlar paydo bo‘lishiga sabab bo‘ladi. Surunkali gastrit asta-sekin paydo bo’lib rivojlanadi va davolanilmasa uzoq vaqt davom etishi mumkin.

Surunkali gastrit sabablari

Surunkali gastrit bir qator sabablarga ko‘ra rivojlanishi mumkin. Bu kasallikni keltirib chiqaruvchi asosiy omillar quyidagilardan iborat:

Helicobacter pylori bakteriyasi:
• Ushbu bakteriya oshqozon shilliq qavatida ko‘payib, uni yallig‘lanishiga olib keladi. Helicobacter pylori surunkali gastritning eng keng tarqalgan sabablaridan biridir. Bakteriya oshqozonning himoya qatlami bilan o‘zaro ta’sirga kirishib, kislotali muhitda yemirish, jaroxatlash xususiyati paydo qiladi.

Uzoq muddatli dorilar iste’moli:
• Masalan, nonsteroid yallig‘lanishga qarshi dorilar, og’riq qoldiruvchi dorilar, ya’ni aspirin, ibuprofen kabi dorilar oshqozon shilliq qavatini shikastlab, yallig‘lanishni qo‘zg‘atishi mumkin.

Spirtli ichimliklar va chekish:
• Spirtli ichimliklar va sigaret tutuni oshqozon shilliq qavatini zararlab, uning himoya qobiliyatini susaytiradi va surunkali yallig’lanishni keltirib chiqaradi. Nos kabi maxsulotlar esa avval gastrit paydo qilib uni oshqozon rakiga o’tishiga xam sabab bo’ladi.

Autoimmun tizimli kasalliklari:
• Ba’zi hollarda, immun tizimi oshqozon shilliq qavatining hujayralarini noto‘g‘ri tanib, ularga hujum qiladi. Bu holat avtomimmun gastrit deb ataladi va surunkali shaklga o’tishi mumkin.

Stress va noto’g’ri ovqatlanish:
• Qattiq stress va nosog‘lom ovqatlanish odatlari (tez tayyorlanadigan ovqatlar, achchiq yoki yog’li ovqatlar iste’moli) ham gastrit rivojlanishiga sabab bo’lishi mumkin.

Kimyoviy moddalar ta’siri:
• Kimyoviy moddalar (masalan, sanoat maxsulotlari yoki ba’zi kimyoviy moddalar, rangli ichimliklar, sirka) bilan uzoq muddatli aloqa oshqozon shilliq qavatiga zarar yetkazishi mumkin.

Surunkali gastrit belgilari

Surunkali gastrit simptomlari odatda yaqqol ko’rinmasligi va belgilari bilinmasligi bemorni xech narsa bezovta qilmasligi xam mumkin, ammo kasallikning rivojlanishi va og’irlashishi bilan quyidagi belgilar paydo bo’ladi:

• Qorin og‘rig‘i va diskomfort: Oshqozonda, ayniqsa, qorinning yuqori qismida bosim, og‘riq yoki noqulaylik hissi kuzatilishi mumkin.
• Ko‘ngil aynishi va qusish: Ko‘pincha bemorlar ovqatdan keyin o‘zlarini yomon his qilishadi, ba’zida qusish ham kuzatilishi mumkin.
• Ishtahaning pasayishi: Odatda ishtaha pasayishi, ozish yoki tez och qolish kabi belgilar kuzatiladi.
• Qorin dam bo‘lishi: Ovqatdan keyin qorin dam bo‘lishi yoki oshqozonda og‘irlik hissi paydo bo‘lishi mumkin.
• Jig’ildon qaynashi: Oshqozon kislotasi ortishi natijasida jig’ildon qaynashi, zarda bo’lish va ko‘krak qafasida achishish hissi yuzaga kelishi mumkin.
• Qon aralash axlat yoki qusish: Qonli qusish yoki qorin bo’shlig’ida qon ketishi gastritning og‘ir holatlarida kuzatiladi, bunda axlat rangi qora kelishi xam qon ketayotganini belgisi bo’lishi mumkin.

Surunkali gastritning turlari

Surunkali gastritning ikki asosiy turi mavjud:

Autoimmun gastrit:
• Immun tizimi oshqozon shilliq qavatidagi hujayralarga hujum qiladi, bu esa B12 vitamini yetishmasligiga olib kelishi mumkin. Autoimmun gastrit kam uchraydi, ammo u xavfli shaklga o‘tishi va boshqa oshqozon kasalliklariga olib kelishi mumkin.

Bakterial gastrit:
• Ushbu tur asosan Helicobacter pylori bakteriyasi bilan bog‘liq bo‘lib, u oshqozon yarasi va hatto oshqozon saratoniga olib kelishi mumkin. Bakterial gastrit eng ko‘p uchraydigan shakl hisoblanadi.

Surunkali gastritni davolash

Surunkali gastritni davolash uning sabablariga qarab belgilanadi. Quyida asosiy davolash usullari keltirilgan:

Dori-darmonlar:
• Antibiotiklar: Agar gastrit Helicobacter pylori bilan bog‘liq bo‘lsa, bakteriyani yo‘q qilish uchun shifokor tomonidan antibiotiklar kursi buyuriladi.
• Kislota ishlab chiqarishni kamaytiruvchi dorilar: Proton nasosi ingibitorlari (masalan, omeprazol) yoki H2-blokatorlar (masalan, ranitidin) oshqozon kislotasini kamaytirish uchun ishlatiladi, bu esa shilliq qavatni tiklanishiga yordam beradi.

Usarov Muzaffar Xudoyberdiyevich 15 yillik tajribaga ega Terapevt-kardiolog

• Antasidlar: Ushbu dorilar oshqozon kislotasini neytrallashtirib, og‘riq va jig’ildon qaynashi kabi simptomlarni kamaytirishga yordam beradi.
• Immun tizimini bostiruvchi dorilar: Autoimmun gastritni davolashda ba’zida immun tizimini bostiruvchi dorilar talab qilinishi mumkin.

Parhez va hayot tarzi o‘zgarishi:
• Sog‘lom ovqatlanish: Surunkali gastrit bilan og‘rigan bemorlarga yengil, kislota ishlab chiqarishni ko‘paytirmaydigan ovqatlar iste’mol qilish tavsiya etiladi. Achchiq, yog‘li va nordon ovqatlardan voz kechish kerak.
• Alkogol va chekishni cheklash: Spirtli ichimliklar va chekish oshqozon shilliq qavatiga zarar yetkazadi, shuning uchun ulardan voz kechish lozim.
• Stressni boshqarish: Stressni kamaytirish uchun meditatsiya, yoga yoki boshqa stress kamaytiruvchi usullar qo‘llanishi kerak.

Vitamin va qo‘shimchalar:
• Agar B12 vitamini yetishmovchiligi mavjud bo‘lsa, B12 inyeksiyalari yoki qo‘shimchalari kerak bo‘lishi mumkin.

Surunkali gastritning asoratlari

Surunkali gastrit davolanmasa, bir qator asoratlarga olib kelishi mumkin, jumladan:

• Oshqozon yarasi: Yallig‘langan shilliq qavatda yaralar hosil bo‘lishi mumkin, bu esa kuchli og‘riq va qon ketishiga olib keladi.
• Pernitsioz anemiya: B12 vitamini yetishmovchiligi oqibatida anemiya rivojlanishi mumkin.
• Oshqozon saratoni: Uzoq davom etgan va davolanmagan gastrit oshqozon saratonining rivojlanish xavfini oshiradi.

Xulosa

Surunkali gastrit oshqozonning yallig‘lanishiga sabab bo‘luvchi uzoq davom etuvchi kasallikdir. O’z vaqtida tashxis va davolash ko’plab asoratlarning oldini oladi va bemorning holatini yaxshilaydi. Sog‘lom ovqatlanish, stressni kamaytirish va shifokor nazorati ostida davolanish gastrit bilan kurashishda samarali bo‘ladi. Hilol Med Center klinikasida yuqori malakali shifokorlar surunkali gastrit, oshqozon va o’n ikki barmoqchi ichak yara kasalliklarini zamonaviy usullar yordamida davolab kelmoqdalar, xoziroq +998712002303 ga qo’ng’roq qilib yoki ro’yxatdan o’tib qabulga yoziling.